Łódzki Dom Kultury

PAWEŁ MACIAK / VANITAS. STREFA SZAROŚCI

• Galeria: Galeria FF
• Adres: 90-113 Łódź, ul. Traugutta 18

Opis
19 II - 13 III 2021
19 II 2021 (PIĄTEK) godz. 18.00 - WERNISAŻ (zapisy na wernisaż pod numerem: 797 326 206)
27 II 2021, godz. 15.00 - Oprowadzanie kuratorskie
6 III 2021 – oprowadzanie kuratorskie online

Prof. Elżbieta Jabłońska, 05.2020

Tekst jest fragmentem recenzji pracy doktorskiej P. Maciaka „Sfera vanitas w świecie
cyfrowej nadprodukcji obrazów. Realizacja cyklu utworów wizualnych w oparciu o
fotografię”.

Prezentowany przez (..) Pawła Maciaka sposób pracy nad doktoratem, oparty na
zasadzie analizy pewnego zjawiska, w tym przypadku sfery vanitas we
wszechogarniającej nadprodukcji obrazów cyfrowych, a następnie szukanie
wizualnego desygnatu dla powstałej tezy, wydaje się być szczególnie interesujący.
Autentyczność tego wywodu, rozbudowana warstwa merytoryczna, a także, a może
przede wszystkim, wiedza poparta wieloletnim doświadczeniem w połączeniu z
postawą świadomego, ugruntowanego dystansu, dają szansę na wyjątkowo ciekawą
formę ekspozycji. (..) Budzi ciekawość zwłaszcza w odniesieniu do wspomnianego
już cyklu Vanitas składającego się ze zdjęć przedmiotów, które brutalnie możemy
określić niepotrzebnymi i bezwartościowymi odpadami. Te mizerne, zużyte resztki,
drobiny, fragmenty, obiekty niższej rangi, zostały dostrzeżone i wybrane przez autora
ze względu na ich potencjał wizualny i estetyczny, zostały wybrane (…) do swoiście
pojętego recyklingu rzeczywistości niechcianej i odrzuconej przez ludzi jako
bezwartościowa.1
Ich ascetyczne, stonowane, niekiedy czarnobiałe portrety, zarówno w formie jak i w
treści potwierdzają czułe na rzeczywistość oko autora, jego ogromne doświadczenie,
a przede wszystkim bezkompromisową, konsekwentną niezgodę na towarzyszący
nam wokół nadmiar.
Wybierając z nieograniczonych zasobów to nad czym niewielu decyduje się pochylić,
autor pokazuje nam jak pisze w swoim autoreferacie: świat piękny i poruszający,
świat skażony metafizyczną trwogą, choć zamknięty w pozornie nic nieznaczących
skrawkach pozostałych po naszej życiowej aktywności. Suchy liść, orzech pokryty
pleśnią, spękana skóra chleba, pestki owoców, zasuszony ogryzek jabłka, struktura
ściany, cień firanki, kilka krajobrazów i kilka zbliżeń zużytej materii (…) - nieruchoma
fotografia - to chwila obdarzona przywilejem trwałości.2
Wyznacznikiem części wizualnej, w zgodzie ze swoim postrzeganiem współczesnej
fotografii, autor uczynił szarą kartę Kodaka (Kodak Grey Card R- 27), która stała się
(…) podmiotem wypowiedzi, podstawowym motywem moich utworów w części
praktycznej pracy doktorskiej (…) metaobrazem, zawierającym w sobie potencjalnie
każde wykonane zdjęcie.3
Szara karta Kodaka stała się dla autora punktem wyjścia do stworzenia kolejnego
cyklu, tym razem siedmiu prac malarskich. Przewrotność tego gestu jest znakomita.
Oto po 181 latach od wynalezienia fotografii (przyjmując rok 1839 za kluczowy w tym
długim procesie) zdeklarowany fotograf bazując na szarej karcie Kodaka, którą
wcześniej określił meta obrazem fotograficznym wraca do malarstwa, sztuki której
tereny padały bezlitosnym łupem fotografii, i której dzieła fotografia entuzjastycznie
naśladowała od samego początku, (…) 4
Malując neutralną szarość na płaszczyźnie płótna rejestruje swój gest kamerą wideo.
W ten sposób autor wprowadza kolejne ze swoich ulubionych mediów - zapis wideo.
Korzysta z niego również w trzech kolejnych pracach, doprowadzając kadry zdjęć do
szarości fotograficznego absolutu czyli uśrednionej 18 % szarości karty Kodaka.
Żyjemy w czasach nadmiaru, który determinuje nasze decyzje we wszystkich
sferach, jest rodzajem przekleństwa, nałogiem trudnym do zwalczenia.
Prof. Tomasz Szlendak w podsumowaniu konferencji Kultura nadmiaru w czasach
niedomiaru wymienia cały gigantyczny i wciąż otwarty zbiór wszystkiego co nas
otacza, ale też pochlania, wszystkiego co posiadamy czy też czego doświadczamy w
nadmiarze, pisząc: Coraz liczniejsi i coraz częściej odnoszą wrażenie, że szystkiego
w kulturze zachodniej robi się za dużo. Wyborów za dużo, tożsamości za dużo,
impulsów informacyjnych za dużo, nierówności za dużo, kryzysów za dużo, polityki
za dużo, religii za dużo, bezbożności za dużo, pracy za dużo, bezrobocia za dużo,
mobilności za dużo, słów za dużo, edukacji za dużo, regulacji za dużo, a i bezhołowia
nazbyt wiele. Przedmiotów za dużo i za dużo miejsc, gdzie się te przedmioty
przetrzymuje, wystawia i zużywa. Za dużo jest też seksu w przestrzeniach szelakich,
za dużo ludzkich ciał i za dużo samotności. Za dużo rozbieżnych komentarzy, zbyt
wiele źródeł wiedzy i prawideł mody, a w każdym z tych obszarów mnożą się i mnożą
kolejne wybory. Idee, produkty, programy, interfejsy i twarze pączkują, a w ich
mnogości coraz trudniej nawigować, coraz trudniej wybrać.5
Trudność wyboru nie dotyczy Pana Pawła Maciaka, który korzystając z własnych
zasobów i możliwości analitycznych dochodzi do czystej i jasnej puenty, którą określa
sferą vanitas wynikającą z nadprodukcji obrazów, nadprodukcji, która neutralizuje
nadmiar informacji w nich zawarty i która domaga się współczesnego ikonoklazmu.
Koncentrując w praktyce swoją uwagę na rezygnacji z tematycznego nadmiaru na
rzecz samej rejestracji obrazu autor dochodzi do wizualnej równowagi - szarej karty
Kodak.

1 Paweł Maciak. Autoreferat, str.7.
2Susan Sontag, tamże, str.18.
3 Paweł Maciak. Sfera vanitas w świecie cyfrowej nadprodukcji obrazów. Realizacja cyklu
utworów wizualnych w oparciu i fotografię. Praca doktorska, rok 2019, str. 42
4 Susan Sontag, tamże, str.87.
5 Tomasz Szlendak. Kultura nadmiaru w czasach niedomiaru. Materiały
pokonferencyjne.http://www.bibliotekaelblaska.pl/tl_files/biblioteka/dane/kultura_nadmiaru_w
eb.pdf




Paweł Maciak
Ur.1969.
Przede wszystkim artysta wizualny oraz nauczyciel fotografii i filmu.
Fotograf , malarz, grafik, twórca wideo, dźwiękowiec, muzyk-eksperymentator.
Ukończył Wydział Grafiki i Malarstwa ASP w Łodzi, (dyplom z drzeworytu i malarstwa –
1996). Od 2020 doktor sztuk plastycznych.
Twórca aktywny od połowy lat 90-ych XX w. Początkowo zajmował się głównie fotografią,
w tym portretem, oraz fotografią makro, aranżowaną m.in. z pomocą wyrafinowanego,
barokowego oświetlenia – w nawiązaniu do technik graficznych, zwłaszcza drzeworytu.
Z czasem zaczął łączyć fotografię z innymi mediami.
Od 2010 zajmuje się także rejestracją i reżyserią nagrań (miks nagrań, ujęcia dźwiękowe,
nagrania terenowe), a od 2014 rejestracją wideo.
Obecnie stale współpracuje z artystami sceny etnicznej, improwizowanej oraz
eksperymentalnej. Nagrał i wydał dwa CD z autorskim projektem Blady Jeleń.
Wystawy indywidualne:
2018 – Emptiness – Dorota Stolarska, Konrad Kultys, Paweł Maciak – wystawa fotografii studentów DSŚ ASP w
Łodzi, Galeria Pod Napięciem, PŁ, Łódź.
2017 - Fotografia postkonsumpcyjna – Galeria FF, Łódź.
2015 - Fotografia Materii – Galeria Sztuki Wozownia, Toruo.
2010-2011 - Melanż - projekt TO-EN taniec butoh + fotografia Paweł Maciak, muzyka Tautvydas Bajarkevičius
(Litwa) - Pałac Opatów, Gdaosk Oliwa, Bunkier Sztuki, Kraków, Teatr Rondo, Słupsk.
2010 - Po Galeria artImpart, Centrum Sztuki Inpart, Wrocław.
2008 - Energia - to co jem – Galeria FF, Łódź.
2004 - Zwyczajne Piękno – Galeria Opus, Łódź.
2003 - Przemiana Materii – Mała Galeria ZPAF/CSW, Warszawa.
2002 - Pierwsza miłośd – Galeria Manhattan, Łódź.
2000 - Szczere Pole – Mózg, Bydgoszcz.
2000 - Odmiana przez osoby – Mózg, Bydgoszcz.
2000 - 54 zdjęcia – Forum Fabricum, Łódź.
1999 - Odmiana przez osoby – Forum Fabricum, Łódź.
1998 - Gęby – Pub „Łódź Kaliska”, Łódź.
1997 - Proszę się nie wyrażad – Galeria ŁTF, Łódź.
Wystawy zbiorowe, prezentacje:
2019 - Pierwsza Linia – Ośrodek Działao Artystycznych (ODA), Piotrków Trybunalski.
2017 - Miedzy sztuką a designem – Galeria ASP w Łodzi, Łódź.
2016 - Taniec Butoh – Fotografie (również opieka kuratorska), w ramach Dni Sztuki Współczesnej, Białostocki
Ośrodek Kultury, Białystok.
2012 - Otwarta Wystawa 2002-2012 – Centralne Muzeum Włókiennictwa, Łódź
2006 - Łódź Biennale – Mentality – Łódź Art Center, Łódź.
2006 - Sztuka Przetrwania – (Marek Domaoski, Paweł Hajncel, Paweł Maciak, Magdalena Moskwa, Zbigniew
Nowicki), Galeria Willa, Łódź.
2006 - V Międzynarodowy Festiwal Fotografii w Łodzi – wystawy towarzyszące, Galeria Patio Centrum Sztuki
WSHE oraz Księgarnia Mała Litera, Łódź.
2006 - Krakowska Dekada pod patronatem MHF – Klub „Lokator”, Kraków.
2005 - IV Międzynarodowy Festiwal Fotografii w Łodzi – Program Otwarty.
2004 - Miesiąc Fotografii w Krakowie – Klub Oko Cafe, księgarnia „f5”, Kraków.
2002 - X Międzynarodowy Festiwal Sztuki Operatorów Zdjęd Filmowych Camerimage – wystawa towarzysząca,
klub festiwalowy, Hotel Centrum, Łódź.
2002 - I Międzynarodowy Festiwal Fotografii w Łodzi – Kino Cytryna, Łódź.
2001 - Fotografia bez przeszłości - 4 z 12-tu – Galeria /Studio Gierałtowskiego, Warszawa.
2001 - Fotografia bez przeszłości – Muzeum Historii Fotografii, Kraków.
1999 - International Young Baltic Art. – ARTLINK / SOTHEBY'S, Berlin, Rostok.
1999 - Poza planem - ASP – Galeria Manhattan, Łódź.
1997 - Grafika roku – Galeria ASP w Krakowie.
1997 - Lwowska Akademia Sztuk - ASP w Łodzi – Galeria ASP w Łodzi.
1997 - Ja – Galeria MHMŁ, Łódź.
1996 - wystawa zbiorowa studentów łódzkiej PWSSP – Galeria „Xylolit”, Łódź.
1995 - wystawa prac nagrodzonych w XII Konkursie im. Władysława Strzemioskiego PWSSP w Łodzi.
1992 - Hieronim znowu zwariował – malarstwo i performance (Paweł Maciak, Piotr Malinowski, Cezarym
Marasioski) – Galeria „Forum”, ŚDK Saturn, Łódź.
Wydawnictwa płytowe:
2012 - Biały Jeleo – Unikat - CD.
2017 - Blady Jeleo – Badziewie Świata Całego/ Tradycyjne upodlenie dźwiękiem – CD.
Bibliografia:
Paweł Maciak – Sfera vanitas w świecie cyfrowej nadprodukcji obrazów – praca doktorska, ASP w Łodzi, 2019.
Marek Domaoski – Fotografia postkonsumpcyjna – katalog wystawy, Galeria FF, Łódź, 2017
Paweł Maciak – Fotografia Materii – katalog wystawy, Galeria Sztuki Wozownia, Toruo, 2015
Ewa Milczarek – Energia - to co jem – katalog wystawy, Galeria FF, Łódź, 2008
Paweł Maciak – Sztuka Przetrwania (na marginesie) – katalog wystawy, Galeria Willa, Łódź, 2006
Jolanta Ciesielska – Sztuka Przetrwania – katalog wystawy, Galeria Willa, Łódź, 2006
Paweł Maciak – Zwyczajne Piękno – katalog wystawy, Galeria Opus, Łódź, 2004
Jolanta Ciesielska – Rozkład Naturalny – „Format” nr 44
Jolanta Ciesielska – Rozkład Naturalny – katalog wystawy „Przemiana Materii”, Mała Galeria ZPAF/CSW, 2003
Konrad Kuzyszyn – Czarny i biały świat Pawła Maciaka – kwartalnik „Fotografia